Promotieonderzoek Boemerangbeleid van collega Sharon Stellaard in Nieuwsuur

Onze collega Sharon Stellaard deed in de afgelopen jaren promotieonderzoek naar de beleidstragiek in de jeugdzorg. Op woensdag 8 maart promoveert zij aan de Vrije Universiteit op haar proefschrift Boemerangbeleid. Het programma Nieuwsuur besteedde in de uitzending van 5 maart uitgebreid aandacht aan het onderzoek, dat – naar uit dit onderzoek blijkt – al decennialang zeer actueel is.

Weerbarstige werkelijkheid
Sharon: ‘Al sinds het begin van mijn loopbaan in de jeugdzorg (2003) merkte ik op dat het beleid soms averechts leek te werken voor de kinderen en gezinnen voor wie het bedoeld was. In de aanloop naar de Wet passend onderwijs (2014) en de Jeugdwet (2015) was ik erg optimistisch over de kansen om daar verandering in te brengen, en daar zette ik mij – met tal van bevlogen mensen – hard voor in. Toch merkte ik dat de werkelijkheid zeer weerbarstig was, en dat frustreerde me zeer. Ik zag oude knelpunten terugkeren en nieuwe ontstaan ten gevolge van het beleid. Toen ik de kans kreeg om onderzoek te doen naar dit fenomeen bedacht ik me geen seconde. En nu is dat onderzoek gereed en verschijnt het op een bijzonder moment in de tijd: we staan opnieuw voor een hervorming van de jeugdzorg. Ik hoop dat de onderzoeksbevindingen zullen bijdragen aan daadwerkelijke verandering.’

Actueel
De Hervormingsagenda Jeugd ligt al een tijd stil vanwege een financieel conflict tussen de landelijke overheid en gemeenten. Hierdoor loopt het proces om de jeugdhulp te verbeteren vertraging op. De Eerste Kamer had staatssecretaris Maarten van Ooijen de opdracht gegeven voor 1 maart de Tweede Kamer te informeren over hoe het Rijk uit deze impasse wil komen. Onlangs werd bekend dat gemeenten en het Rijk er niet in slagen om deze deadline te halen.

Boemerangbeleid
Dat het opnieuw misgaat in de jeugdzorg is geen verrassing voor Stellaard. In haar onderzoek – uitgevoerd vanuit een ZonMw kenniswerkplaats jeugd − heeft ze bijna een halve eeuw aan hervormingsbeleid gereconstrueerd. Daaruit blijkt niet alleen dat het hervormingsbeleid de belangrijkste doelen niet bereikt, maar ook dat het wél nieuwe problemen creëert. Steeds blijken nieuwe initiatieven tot beleidshervorming primair te worden ingegeven door de onbedoelde gevolgen van de daaraan voorafgaande hervorming. De gedachte- en handelingspatronen waaruit de beleidsproblemen zijn voortgekomen, worden herhaald om ze te repareren. Stellaard: “Beide beleidsterreinen worden daardoor steeds complexer, de uitvoering wordt veelal duurder, maar aan de problemen van kinderen, gezinnen en scholen verandert er vrijwel niets.”

Patronen doorbreken
Door de lens van haar promotieonderzoek heeft Stellaard ook gekeken naar de inhoud van de Hervormingsagenda Jeugd, waarmee de overheid de jeugdzorg opnieuw wil hervormen na de grootschalige hervorming van 2015. “Daarin worden de patronen die ik in mijn onderzoek heb gevonden herhaald,” aldus Stellaard. Met deze boodschap hoopt zij betrokkenen in het veld te inspireren tot het (h)erkennen en doorbreken van deze patronen.

Promotie proefschrift
Sharon Stellaard voerde dit onderzoek uit als buitenpromovenda aan de VU, vanuit Triade Vitree, binnen de Academische werkplaats transformatie jeugdhulp – Samen op school
Sharon werkt zelf al twintig jaar in de jeugdzorg, op het snijvlak met het onderwijs.

We zijn ontzettend trots op Sharon en wensen met haar, dat de uitkomsten van haar onderzoek mogen leiden tot daadwerkelijke verandering.

De promotie vindt plaats op 8 maart 2023 aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Haar hoofdpromotor is hoogleraar beleids- en bestuurswetenschappen Willem Trommel.
Voor meer informatie en het online bijwonen de openbare verdediging op 8 maar klik hier.

Bekijk hier de uitzending van Nieuwsuur waarin Sharon Stellaard vertelt over haar onderzoek.