Juist voor bewoners met een psychische aandoening is het behouden van regie over hun herstelproces heel belangrijk. Hoe zorg je als hulpverlener ervoor dat zij echt eigen baas zijn over de behandeling en de zorg die zij krijgen? Samen met twee collega’s uit het vak schreef Rowan Bos, gedragsdeskundige op de Triade Vitree-locaties voor beschermd wonen in Almere en Lelystad, er een praktijkgericht boek over: ‘Eigen baas in de GGZ’.

“Wie te maken krijgt met psychische problematiek, krijgt vaak te maken met hulpverleners. We zien nog te vaak dat zij besluiten nemen of de zorg overnemen. Dat doen zij met de beste bedoelingen, maar toch is het beter om dat anders te doen. Mensen hebben het recht om de regie te voeren over hun eigen herstelproces. Het is de taak van de hulpverleners om hierbij te ondersteunen – bij het terugwinnen en behouden van de eigen regie. Binnen de wetenschapsliteratuur is daar al veel over geschreven, maar hoe moet dat nou concreet worden toegepast in de praktijk?”

Samen met Frits Bovenberg, medeoprichter van onder meer vereniging F-ACT Nederland, en Koen Westen, docent-onderzoeker, ging Rowan de uitdaging aan om een praktijkgericht en toegankelijk boek te schrijven. Het eindresultaat mag er zijn: “‘Eigen baas in de GGZ’ is een heel compact boek dat (mbo-)professionals handvatten biedt voor de dagelijkse praktijk. Zonder al te veel wetenschap erbij te halen, behandelen we methodieken en interventies, waarmee zij bewoners concreet kunnen ondersteunen. Bij veel van de methodes bieden we ook handige checklists aan. Verder hebben we inspirerende ervaringsverhalen van bewoners en een collega opgenomen.”

Rol voor mensen om bewoner heen
Een van de methodes die Rowan in het boek beschrijft, is het werken met ‘resourcegroepen’. Ze legt uit: “Voor het herstel is het belangrijk dat bewoners niet alleen vanuit het formele maar ook vanuit het informele circuit ondersteuning krijgen. Naast professionals kunnen ook mensen om de bewoner heen een grote bijdrage leveren. Denk bijvoorbeeld aan ouders, broers, zussen, vrienden en kennissen.”

“Deze naastbetrokkenen kunnen allemaal hun eigen rol spelen in het herstelproces. De een is bijvoorbeeld een luisterend oor bij emotionele kwesties, de ander kan bijvoorbeeld helpen met praktische zaken en weer een ander kan de signaalfunctie vervullen. Die laatste heeft genoeg aan een subtiele aanwijzing om de zorgprofessional op tijd in te schakelen.”

Eigen agenda bepalen
Bewoners bepalen zelf wie zij graag in hun resourcegroep zien. De groep komt eens per kwartaal samen voor een evaluatie, bijvoorbeeld als het ondersteuningsplan wordt besproken. Rowan: “We gaan dan in op vragen als ‘Hoe gaat het met de bewoner?’ en ‘Welke bijdrage kunnen de leden van de resourcegroep leveren aan het behalen van de persoonlijke hersteldoelen?’. Het mooiste is als bewoners de eigen regie van de bijeenkomst op zich nemen. Zo kunnen zij als voorzitter van hun eigen groep optreden en zelf de agenda van de bijeenkomst opstellen.”

Op de locaties voor beschermd wonen van Triade Vitree, waar Rowan werkt, worden bepaalde methodes uit het boek al succesvol toegepast. “Ik hoop dat nog veel meer collega’s geïnspireerd raken door de methodieken en interventies die we in ons boek beschrijven. Het kost een klein beetje tijd om het boek te lezen, maar je kunt er zoveel meer mee betekenen voor je bewoners.” ‘Eigen baas in de GGZ’ is online verkrijgbaar bij verschillende webshops.

Handige methodes voor eigen regie
Het boek ‘Eigen baas in de ggz’ is een handige toolbox die verschillende methodieken concreet toepasbaar maakt. Het boek biedt hulpverleners handvatten om mensen met psychische aandoeningen zorg en begeleiding te bieden. De schrijvers gaan onder meer in op:

• herstelgericht werken
• de presentiebenadering
• resourcegroepen
• Jouw Ingebrachte Mentor
• Eigen-Kracht-conferentie
• motiverende gespreksvoering

Over Rowan Bos
Psycholoog Rowan Bos werkt als gedragskundige op twee locaties voor beschermd wonen van Triade Vitree in Lelystad en Almere. Hier wonen volwassenen met een schizofreniespectrumstoornis en aanverwante psychiatrische problematiek. Vanuit haar functie slaat zij een brug naar de specialistische GGZ. Verder is ze betrokken bij een locatie voor begeleid wonen in Lelystad voor jongvolwassenen met een lichte verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek. Meer weten over GGZ.